19 Aralık 2019’da Büyükada’daki atların ruam nedeniyle katledilmesinin birinci yılında, bir yılda hapsedilme nedeniyle ölen 700’den fazla at Büyükada Aya Nikola bölgesinde, gömüldükleri yerde anıldı.
Adaların Atları Platformu, bir yıl boyunca atların başına gelenleri bir izleme raporu ile kamuoyuna sundu. Ahırlarda kapalı ve hareketsiz kaldıkları için ölen yüzlerce atın gömüldüğü yerde Platform adına konuşan Ayşe Erzan şöyle dedi:
“19 Aralık 2019’da başlayan operasyonla Adalar’da 105 at “ruam” iddiasıyla, şüpheli şekilde öldürüldü. Gerçekten ruam olduklarına dair kamuoyuna açıklanmış hiçbir kanıt yok. 1 yılda en az 708 at hapsedilmekten, iyi bakılmamaktan, umursanmamaktan öldü, ruamdan değil.
Ruam iddiasıyla öldürülen 105 at ve getirilen kötü şartların öldürdüğü en az 708 at, yani toplam 813 at, tamamen önlenebilir nedenlerden hayatını kaybetti.
818 at ve 27 tay ücretsiz ve denetimsiz olarak Ada dışına sürüldü, birçoğunun durumu meçhul.
Kamuoyu faytonu kaldırmanın atları kurtaracağı algısı ile kasıtlı olarak yanlış yönlendirildi.
Atları önemseme ve kurtarma iddiasındaki hayvanseverler ve hayvan hakları örgütlerinin büyük bölümü süreci takip etmediler, atların halini merak etmediler. Atların içinde bulunduğu durumun vahametine dair bizlerin tüm uyarı ve çağrılarımıza rağmen atlar terk edildi.”
Adaların Atları Platformu atların ölümünden, onları ahırlara kapatan İstanbul Valiliği’ni, atları satın aldıktan sonra gereken bakımı yapmayan İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ni ve hem atları kısıtlayan hem de denetim sorumluluğunu yerine getirmeyen Adalar Kaymakamlığı ile İlçe Tarım Müdürlüğü’nü sorumlu tuttu: “Atların ahırlara hapsedilmesi, kötü şartlarda tutulması ve buna bağlı ölümlerden İstanbul Valiliği, Adalar Kaymakamlığı, Adalar İlçe Tarım Müdürlüğü ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi birinci derecede sorumludur. İBB yetkilileri tüm bunlara ek olarak, atların iyi durumda olduğu şeklinde asılsız haber, beyan ve videolarla kendilerine duyulan güven istismar ederek halkı yanıltmaktan, 818 at ve 27 tayın hiçbir denetim olmadan ülkenin dört yanına gönderilmesinden de sorumludur.
Ölen en az 813 at için artık çok geç. Ama Adalar’da hâlâ sağ olan at ve taylar için, ayrıca sahip çıkılmaksızın Ada dışına gönderilmiş olanlar için acilen yapılacak şeyler var. Bir yıl ve yüzlerce at kaybettik. Onları geri getiremeyiz ve yapılanları affedemeyiz. Yine de Adaların Atları Platformu olarak umuyoruz ki hem sorumlu kurumlar, hem de atları umursayacak insanlar artık gözünü açar ve harekete geçer.”
Halen sağ olan atlar için yapılabilecekler ise şöyle sıralandı:
- Ada dışına gönderilen atların durumu acilen izlenmeye alınmalı. Gerekirse müdahale edilerek atlar ya Adalar’a geri getirilmeli ya da iyi bakılacakları yerlere teslim edilmeli.
- İBB’nin Adalar’daki atlarla ilgili çalışmalarının başında atçılığı bilen, atları seven kişiler olmalı. Adalar’da mutlaka at uzmanı bir veteriner hekim, her gün bulunmalı.
- İSPARK ahırlarında tutulmakta olan atlar düzenli olarak açık havaya çıkarılmalı ve padok alanı genişletilmeli.
- Tayların bakımları çok masraflı olduğundan, gönderildikleri yerlerde kesilme ihtimali en yüksek olan grup bunlar. Şu anda Adalar’da İBB’nin elinde bulunan taylar kesinlikle elden çıkarılmamalı, gönderilmiş olan 27 tay derhal yerinde denetlenmeli, mümkünse geri getirilmeli.
- İBB İSPARK ahırlarındaki tüm atların ve tayların ziyaretçileriyle (Adalılar, eski sahipleri v.b.) buluşmasına izin verilmeli.
- Atçıların önerdiği, atların sağlığını gözetecek ve insanlarla beraber yapılabilecek çalışmalara destek verilmeli.
- Heybeliada ve Burgazada'daki atlar için uygun ahırlar yapılmalı.
- Atların ölümüne ve kötü şartlarda yaşamasına yol açan ve göz yuman tüm sorumlular hakkında kovuşturma açılmalı.
Büyükada Aya Nikola mevkiinde daha önce ahır olarak kullanılan, çevresi çöplük halinde olan yere, Adalar Belediyesi ve İBB tarafından son bir yılda ölen atlar gizlice gömülüyordu. Atların bağlı tutulduğu ahırın hemen yanına, ölen arkadaşları kepçelerle gömüldü. Adaların Atları Platformu üyeleri bu mezar yerlerini göstererek, atların gömülü olduğu toprağın üzerine kireçle “At Mezarlığı 2020” yazdı. 2020 yılında İBB’nin satın aldığı atların 200’ünün barındırıldığı Aya Nikola Ahırları bugün boş. Atların 700’den fazlası bu çevrede toprağa gömülü. Yapılan naylon ahırların iskeletleri halen bölgede. Atların salınması için bu çevrede açılmış olan daracık padok (havalandırma) alanı şimdi yeniden mezbelelik halde.
Bir yılda atların başına gelenler ve şimdiki durum hakkında ayrıntılı bilgi, Adaların Atları Platformu’nun izleme raporundan okunabilir. https://adalarinatlari.org/2020/12/18/adalarin-atlari-birinci-yil-raporu/