Asgari ücrete yapılacak zam büyük merak konusu olurken, milyonların gözü Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Bilgin'in de işaret ettiği bugün yapılacak 4. ve son toplantıya çevrildi. Asgari ücret için düşünülen son dakika formülüne göre çalışanlar artık daha az vergi ödeyecek. Birinci vergi dilimi, yıllık brüt asgari ücret miktarına çekilerek çalışanlara bin 500 liralık katkı sağlanacak ve böylelikle 252 lira işçinin cebinde kalacak.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, bir milletvekilinin asgari ücretin ne zaman açıklanacağına yönelik sorusuna "Pazartesi öğrenirsiniz" yanıtını vermiş ve herkesin gözü bugün yapılacak toplantıya çevrilmişti. Milyonları ilgilendiren asgari ücret görüşmelerinde dördüncü ve son toplantı bugün gerçekleşecek. 2022 yılı çalışan maaşları için asgari ücretin 4 bin liranın altında kalmaması için vergi indirimi, prim desteği başta olmak üzere çok yönlü bir çalışma yürütüldü.
ASGARİ ÜCRETTEN ALINAN PRİM VE VERGİ TUTARI 751 LİRA
Ücretliler üzerinden gelir vergisi, sosyal güvenlik primi, işsizlik sigortası primi ve damga vergisi olmak üzere 4 farklı kesinti yapılıyor. Brüt 3577 lira olan asgari ücretten alınan prim ve vergi tutarı 751 lirayı buluyor.
Bu kalemde asgari ücretli ve asgari ücretle personel çalıştıran işveren için 2022 itibarıyla hesaplamayı biraz değiştirecek ve çalışanın alacağı ücreti arttırırken işverenin de yükünü hafifletecek formüller üzerinde duruldu.
İşte masadaki başlıklar;
DAHA AZ VERGİ DAHA ÇOK TEŞVİF FORMÜLÜ
Sabah'ın haberine göre işçi ve işverenin mutabakata vardığı gelir vergisinde birinci vergi dilimi, yıllık brüt asgari ücret miktarına çekilerek çalışanların daha az vergi ödemesi sağlanacak. Kümülatif vergi matrahı hesaplanırken brüt asgari ücret esas alınacak.
ASGARİ ÜCRETLE ÇALIŞANA 1500 TL'LİK VERGİ KATKISI
Düzenlemeyle çalışanlara bin 500 liralık gelir vergisinden kaynaklanan katkı sağlanacak. SSK primi işçi payının yüzde 14'ten 5 puan indirilerek yüzde 9'a düşürülmesi ile 180 lira çalışanın cebinde kalacak.
252 TL'Yİ BULACAK
Bu tutar yeni asgari ücrette yüzde 40 artış varsayımı ile 252 lirayı bulacak. Asgari ücret sonrası ilk vergi basamağı için uygulanacak oranın yüzde 10 olması seçenekler arasında bulunuyor.
BÜTÜN ÇALIŞANLAR İÇİN GELİR ARTIŞI
Mevcut uygulamada asgari ücretli çalışanın ücret matrahının yıllık 24 bin lirayı aştığı ay ve takip eden aylarda, ücretinin bir sonraki vergi diliminde yüzde 20 üzerinde vergilendirilmesi gerekiyor. Asgari ücretin artmasıyla beraber hemen hemen bütün çalışanlar, işsizler için bir gelir artışı olacak.
KARAR TOPLANTISI OLACAK
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı asgari ücret çalışmalarında vergiyle ilgili birkaç alternatif üzerinde çalışılırken, dördüncü toplantı aynı zamanda karar toplantısı olacak. DİSK Asgari ücretin 5 bin liranının üzerinde olması talep ediyor. Verdiği rakam ise en az 5 bin 100 TL. Türk İş ise asgari ücretin 4.100 Tl olmasını istiyor. İşverenlerin rakamı ise 3.400 civarında. Bu durumda asgari ücretle ilgili karar dördüncü toplantıda verilecek. Anlaşma sağlanamaması durumunda Türkiye genelinde grevlerin olabileceği de konuşuluyor.
Asgari ücrete ilişkin gelinen nokta başta olmak üzere merak edilen soruların yanıtları şöyle:
1- Asgari ücrette vergi maliyetinin düşürülmesi için nasıl bir düzenleme yapılacak?
Edinilen son dakika bilgisine göre asgari ücret görüşmelerinin üçüncü turunda birinci vergi diliminin yıllık brüt asgari ücret miktarına çekilmesi konusunda anlaşıldı. Buna göre kümülatif vergi matrahı hesabında brüt asgari ücret dikkate alınacak. Uzmanlara göre bu düzenleme gelir vergisinden kaynaklı 1500 liralık katkı sağlayacak. Prim ve vergi indirimi yapılması halinde asgari ücretin işverene maliyetindeki artış da sınırlı kalacak.
Ayrıca, 5 yıldır uygulanan asgari ücret işveren desteğinin toplu iş sözleşmeli yerlerde yüzde 6 olarak uygulanması toplu sözleşme olmayan yerlerde yüzde 3 olarak uygulanması konusunda görüş birliği var.
2- Vergi matrahı düzenlemesi ücretlere nasıl yansır?
Çalışanın birinci ay aldığı brüt ücreti onun matrahı oluyor. Gelir Vergisi Kanunu'na göre asgari ücretli bir çalışanın ücret matrahının yıllık 24 bin lirayı aştığı ay ve takip eden diğer aylarda ücretinin bir sonraki vergi diliminde yüzde 20 üzerinde vergilendirilmesi gerekiyor. Bugün itibariyle 24 bin liraya kadar yüzde 15, 24 bin lirayı aşması halinde yüzde 20'lik vergi dilimine giriliyor.
Yüzde 15'ten vergilendirilecek: Şu anda 24 bin lira olan tutarın gelecek yıl asgari ücretin yine brüt 5 bin lira varsayımı ile yılda 60 bin liraya çıkması anlamına geliyor. Bu tutara kadar olan kısım yüzde 15'ten vergilendirilecek. Asgari ücretlinin Ocak ayında aldığı ücretle Aralık ayında alacağı tutar vergi dilimleri nedeniyle düşmeyecek. Çalışanlar daha az vergi ödemiş olacak. Asgari ücretle çalışmayanların da daha az vergi ödemesi sağlanacak. İlk dilim 60 bin liraya çekildiğinde daha yüksek alan ücretliler beşinci ayda yüzde 20'ye geçecekken 7, 8'inci ayda geçecek. Böylece daha az vergi ödemiş olacak
3- Mevcut tabloya asgari ücret üzerindeki vergi, prim yükü ne kadar?
Brüt 3 bin 577 lira olan asgari ücretten yapılan 751 liralık kesintinin (SGK primi, işsizlik sigortası primi, gelir vergisi ve damga vergisi) alınmaması ya da asgari ücretten kesilen vergi kalemlerinin sayısının düşürülmesi seçenekler arasında yer alıyor. Bu yıl için asgari ücrette işveren payı 554.51 lira, işveren işsizlik sigorta primi 71.55 liraya ulaşıyor. Böylece bu yıl rakamlarına göre asgari ücretin işverene maliyeti 4203 lirayı geçiyor.
4- Komisyonda mutabakata varılan yüzde 5'lik prim indiriminin asgari ücrete etkisi ne olur?
SSK primi işçi payının yüzde 14'ten 5 puan indirilerek yüzde 9'a düşürülmesi ile 180 liralık bir miktar işçinin cebine kalacağı belirtiliyor. Asgari ücretin yaklaşık yüzde 40 artırılması varsayımı ile bu tutar 252 liraya ulaşacak. Bu tutarın çalışanın ücretine doğrudan yansıması halinde geliri de artmış olacak.
5- Gelir vergisi birinci dilimi yüzde 10'a çekilir mi?
Gelir Vergisi Kanunu'na göre vergi tarifesi yüzde 15, 20, 27, 35 olmak üzerde 4 dilimden oluşmakta. Sendikalar, ücretlerin asgari ücrete tekabül eden kısmının vergiden muaf tutulmasını isterken, asgari ücret sonrası ilk vergi basamağı için uygulanacak oranın da yüzde 10'ü düşürülmesi isteniyor.
6- Komisyon kararı bağlayıcı mı, belirlenen ücret dışında ödeme yapılır mı?
Komisyon, asgari ücreti bütün iş kollarını kapsayacak şekilde belirler. Çalışanlara Komisyonun belirlediği ücret dışında düşük ücret ödenemez. İş sözleşmelerine ve toplu iş sözleşmelerine bunun aksine hükümler konulamaz. İşverenler tarafından, işçilere sağlanan sosyal yardımlar nedeniyle asgari ücretten herhangi bir indirim yapılamaz. Asgari Geçim İndirimi'ni vermeyen işverene idari para cezası uygulanır.
Asgari ücretin belirlenmesinde işveren tarafından çalışana ödenen ek ücret, sosyal yardımlar dikkate alınmıyor. Kısmi süreli çalışanlar yasal asgari ücretin tam olarak ödenmesini talep edemez.
7- Asgari ücrete yapılan zam kimleri etkileyecek?
Asgari ücretteki artış sadece bu kapsamda çalışanları değil isteğe bağlı sigortalılardan işverene, Genel Sağlık Sigortası kapsamındakilerden işsizlik sigortası alanlara, borçlanmaya gidenlere kadar milyonları etkiliyor. Yeni asgari ücretle birlikte 20 milyona yakın memur, işçinin asgari ücrete göre belirlenen AGİ de yükselecek. Bu nedenle memur, sözleşmeli personel maaşları da asgari ücretten doğrudan etkileniyor. GSS primleri devlet tarafından karşılananların sayısı artacak.
ASGARİ ÜCRETTE MEVCUT TABLO
GELİR VERGİSİ ORANI (yüzde 15)
Asgari ücret: 3.577,50
SGK primi (yüzde14): 500, 85
İşsizlik sigortası primi (yüzde 1) : 35,78
Gelir vergisi matrahı: 3.040,87
Gelir vergisi (yüzde 5) : 456, 13
Damga vergisi (0.759 ): 27,15
AGİ: 268,31
Net asgari ücret: 2.825,90