Azerbaycan’ın ilk Cumhurbaşkanı Mehmet Emin Resulzade

Tezlikle de 9 kasım 1918 ‘de bu devletin şimdiki üç rengli bayrağı yaratılmıştır .

M.E. Resulzade bu devleti kurana kadar ve kurdukdan sonrada hayatta çok zorluklarla karşılaşmıştır. Buna rağmen hayatının sonuna kadar Azerbaycanın İstikbali (müstakiliği) için gereken laiknce mücadadeleyi vermiştir.Böylesine mücadeleye hele genç yaşılarında iken başladığı görülmektedir.

M.E. Resulzade ilk önceler qazetede Köşe yazarlığı yapmıştır. Burada tek amacı vardı Azerbaycandakı işgalci kuvvetleri çıkartmak ve özgürlüğüne kavuşturarak Azerbaycan devletini kurmak isteği olmuştur.

Böylelikle çalıştığı ilk qazetelerden biri Tifliste yayınlanan Şark-i Rus ve sonralar İrşad qazetesi gibi bir çok yayım evleri idi. M.E. Resulzade Siyasete resmen 1905 senesinde atılmıştır.

Böylelikle M.E.Resulzadenin ilk işlerinden biri de Çarlık yönetimine karşı gizli bir teşkilat kurması olmuştur.Böyle teşkilatdan biri 1911 de Bağımsız Azerbaycan fikrini savunan Müsavat Partisinin kurulması olmuştur. Fakat bu çok uzun sürmemiştir.Çarizim tarafından böyle teşkilatların üstü açılınca Tek çareyi Türkiyeye gitmekte bulmuştur.

Sonra 1913 de Çarlık yönetimi tarafından af çıkarlınca tekrar Baküye dönmüştür.Yine kaldığı yerden işlerine devam etmiştir. 1917 de M.E.Resulzade Müsavat Partisinin Başkanı oldu.

Şu tarihten itibaren kısa da olsa 28 mayısda Müstakiliyi elde ederek Azerbaycan Cumhuriyetini kurmuşlardır. M.E.Resulzade gibi Eli Merdan Bey Topçubaşov, Hesen Bey Ağayev, F.Xoyski ve s gibi bir çok şahıslar da büyük hizmetler vermişlertir.

Azerbaycan Cumurhiyeti kurulduğunda ilk müstakiliyini tanıyan devletlerden biri de Türkiye olmuştur.Bu devletin ömrü çok uzun sürmemiş yani 27 nissan 1920 tarihinde Kızıl Ordu tarafından mustakiliyine son verilmiştir.

Artık 28 nissan ayında Azerbaycan resmen SSCB Devletine dahil edilmiştir.M.E.Resulzade ise bir seneden fazla Rusyada takip edilmiştir .Rusyada göz hapsindeyken Deniz vasıtası ile Almanyaya kaçarak kurtulur,oradan da Türkiyeye keçerek İstanbula gelir. M.E.Resulzadenin bu harekatında bir tek amaç vardır oda yeniden müstakilik uğurunda çıkış yolu aramak idi .

Ancak bir türlü isteğine kavuşamamıştır . Nedeni ise çok basitti arkada destek olacak büyük güç olmamıştır .O dönemde yeni kurulmuş ve kısa sürede süper güç olan Bolşevikler tezlikle de SSCB  Devletini kurmuşlardır.Ama Bolşeviklere karşı Pek de mücadele kolay değildi.Ama buna rağmen M.E.RESULZADE Gereken çabaları göstermiştir.
Sonra o dönemde SSCB de tam 15 bu günkü ayrı müstakil devlet birliği 70 sene kalmıştır .Nihayet M.E.Resulzadenin isteği Azerbaycanın tekraren bağımsızlığı 1991 18 ekimde resmen SSCB BİRLİYİNDEN Çıkarak müstakilliyini elde etmesi ile olmuştur.Buradan şunuda belirtelim ki 28 mayısın devamı 18 Ekim olmuştur.

Ama M.E.Resulzade buna rağmen bir çok ömürünün sonuna kadar mücadele vermiştir .

Bu mücadelelerinde güvendiği o dönemde Bolşeviklerin büyük düşmanı Almanya , Polonya gibi devletler olmuştur. M.E.Resulzade İstanbula gelirken yeniden devlet için bir çok tedbir görür,ilk işi İstanbulda bulunan Azerbaycanlılarla birlik kurararak Azerbaycana dair bir çok çalışmalar yapmıştır.

Bu diğer yakın arkadaşları Mirze Bala Memmedzade, Eli BEY Hüseyinzade,Ahmed Ceferoğlu,Abbaskulu Kazımzade,Ahmed Ağaoğlu ve s gibi bir çok Azerbaycanlı şahıslar olmuştur .

Burada M.E.RESULZADE bir çok çalışmalarında dergiler çıkarır ,ilk çıkardığı dergide de ‘Yeni Kafkasya’ dergisi olmuştur.Buradan anlaşıyordu ki ,Azerbaycanın yeniden mustakiliyi için neler gerekirse onları yapmak isteği görülmekdeydi.Tabi bu işleri yaparken o dönemde Polonya devleti ile sık sık irtibatda da olmuştur.

Polonya devletinin başkanı Marshalla 1923 de ilk mektublaşmasıda olur .

Burada M.E.Resulzadenin amacı destek almak idi.Bu desteklerde dergilerin çıkarılmasında gösterildiği görülmekteydi.

Polonyadan yeterince karşılıklı destek de almıştır.M.E.Resulzadenin İstanbuldakı çalışmaları ve bir çok başarıları S.S.R Devletinin Gözünden Kaçmamıştır.Bunun içinde tezlikle 1931 senesinde Türkiye ile SSCB DEVLETİ Arasındakı Mükaveleye Göre M.E.Resulzade ve yakın arkadaşları Türkiyeyi terk etmek zorunda idi.Mustafa Kemal Paşa (1881-1938) burada mükavileye sadık kalmış çünkü henüz yeni Cumurhiyet olmuş Türkiyeyi tehlike altında koyamazdı.
Şu da aktarılması gerekir ki Mustafa Kemal Paşa M.E.Resulzadenin yakınındakı arkadaşların hepsini değil de siyasi işlerle uğraşanların gitmesini istemiştir.

Böylelikle M.E.Resulzade Türkiyeyi terk ederek Parise , Polonyaya ve Almanyaya gitmiş buralarda da yine çalışmalarına devam etmiştir .

SSCB devletinin dünya savaşında Türkiye ile münasbetleri kötüleşdiğden sonra Türkiyeye yine M.E.Resulzadenin geri dönmesine izin verilmiştir.

Böylelikle M.E.Resulzade tekraren 1947 senesinde Ankaraya geldi.Yılmadan yeniden çalışmalarına devem etti ilk önce gördüğü işlerden biri 1 şubat 1949da Azerbaycan Kültür Derneğini kurması olmuştur .

Böylelikle bu büyük insanın hep gördüğü işleri Azerbaycanın yeniden bağımsızlığı olmuştur.Şüpesiz Azerbaycanda 20. asrın en büyük devlet adamı olmuştur.Bu büyük insanın hayatı bir kalemde yazılamaz .M.E.Resulzade sonunda 6 mart 1955 senesinde vefat etmiştir.