☰

Ecrimisil-1

Ecrimisil-1

De­ğer­li okur­la­rım, bu ya­zım­da Ec­ri­mi­sil ya­da di­ğer adıy­la Hak­sız İş­gal Taz­mi­na­tı ola­rak da bi­li­nen ve uy­gu­la­ma­da sık­ça rast­la­nan hu­ku­ki bir ko­nu­yu siz­ler­le pay­laş­ma­yı dü­şün­düm.Bu ya­zım­da ec­ri­mi­si­lin ne ol­du­ğu, ne­den kay­nak­lan­dı­ğı ve ne gi­bi so­nuç­lar do­ğur­du­ğu hu­sus­la­rın­da sü­tu­nu­mu­zun el­ver­di­ği öl­çü­ler­de siz­le­ri ay­dın­lat­ma­ya ça­lı­şa­ca­ğım.
Ec­ri­mi­sil ta­şın­maz ma­li­ki­nin ya­da (hak­lı) zil­ye­din rı­za­sı ol­mak­sı­zın ta­şın­ma­zın iş­gal edil­me­si ne­de­niy­le iş­gal ede­nin (fu­zu­li şa­gil) öde­ye­ce­ği taz­mi­na­tın adı­dır.Ay­rı­ca ec­ri­mi­sil is­te­ye­bil­mek için iş­ga­le ko­nu ta­şın­ma­zın mut­la­ka ma­li­ki ol­mak ve­ya mut­lak ta­sar­ruf yet­ki­si­ni elin­de bu­lun­dur­mak şart de­ğil­dir.Bir ta­şın­ma­zın kay­den ma­li­ki ol­ma­sa bi­le muh­te­lif ne­den­ler­le zil­yet­li­ği­ni ka­zan­mış olan ki­şi de fu­zu­li şa­gil­den ec­ri­mi­sil ta­lep et­me hak­kı­na sa­hip­tir.Gö­rül­dü­ğü üze­re ta­şın­ma­zı hak­sız ola­rak iş­gal eden zil­yet, fu­zu­li şa­gil ola­rak ad­lan­dı­rıl­mak­ta­dır.An­la­şı­la­ca­ğı üze­re ec­ri­mi­sil hu­ku­ka ay­kı­rı ey­le­mi ger­çek­leş­ti­ren iş­gal­ci­den ta­lep edi­len bir hak­sız fi­il taz­mi­na­tı ni­te­li­ğin­de­dir.
Ec­ri­mi­sil uy­gu­la­ma­sı hu­su­sun­da özel mül­ki­yet­te olan ta­şın­maz­lar­la ka­mu­ya ait ta­şın­maz­lar ara­sın­da fark­lı hu­ku­ki dü­zen­le­me­ler ya­pıl­mış­tır.Özel mül­ki­ye­te ta­bi olan ta­şın­maz­lar ba­kı­mın­dan Türk Me­de­ni Ka­nu­nu uy­gu­lan­mak­la bir­lik­te, ec­ri­mi­sil ko­nu­su ka­nun­da özel ola­rak dü­zen­len­me­miş ol­du­ğun­dan, ko­nu­ya Yar­gı­tay ka­rar­la­rı ile içe­rik ka­zan­dı­rıl­ma­ya ça­lı­şıl­mış­tır.Ec­ri­mi­sil ko­nu­su ol­duk­ça kap­sam­lı ol­du­ğun­dan ve özel mül­ki­ye­te ta­bi ta­şın­maz­lar ile ka­mu­ya ait ta­şın­maz­lar ay­rı­mı­na ta­bi tu­tul­du­ğun­dan ya­zı­mı­zın baş­lı­ğın­dan da an­la­şı­la­ca­ğı üze­re ec­ri­mi­sil ko­nu­su­nu özel mül­ki­ye­te ta­bi ta­şın­maz­lar ve ka­mu­ya ait ta­şın­maz­lar ola­rak iki ay­rı baş­lık al­tın­da ele ala­ca­ğız.Bu ya­zı­mız­da sa­de­ce özel mül­ki­ye­te ta­bi ta­şın­maz­lar ba­kı­mın­dan ec­ri­mi­sil ko­nu­su­nu kı­sa bir bi­çim­de so­mut ör­nek ve­re­rek iş­le­ye­ce­ğiz.Ay­rı­ca önem­le be­lir­te­lim ki uy­gu­la­ma­da çok sık rast­lan­dı­ğı üze­re ec­ri­mi­sil ile bir­lik­te şart­la­rı oluş­tu­ğu tak­dir­de mü­da­ha­le­nin men’i ve taş­kın ya­pı­nın yı­kı­mı­nın da ta­lep edil­di­ği gö­rül­mek­te­dir.Da­ha kap­sam­lı bir şe­kil­de bu üç hu­su­sun da var ol­du­ğu bir du­ru­ma iliş­kin ör­nek ve­re­cek olur­sak; (A) ile (B)’nin kom­şu par­sel­le­rin sa­hip­le­ri ol­du­ğu­nu dü­şü­ne­lim.(A)’nın 1 no­lu par­se­li­ne, 2 no­lu par­sel sa­hi­bi (B)’nin ken­di par­se­li üze­ri­ne in­şa et­ti­ği ya­pı­nın (A)’nın par­se­li­ne taş­tı­ğı­nı ve in­şa­atın te­ca­vüz­lü ha­le gel­di­ği­ni var­sa­ya­lım.Bu­ra­da ilk ak­la ge­len so­ru, (A)’nın ne gi­bi hak­la­rı ol­du­ğu, bu te­ca­vü­zü ön­le­mek ve uğ­ra­dı­ğı za­ra­rı taz­min et­mek için (B)’ye kar­şı han­gi hu­ku­ki yol­la­ra baş­vu­ra bi­le­ce­ği­dir.Ver­miş ol­du­ğu­muz ör­nek­te (B)’nin, kom­şu par­sel sa­hi­bi (A)’nın par­se­li üze­ri­ne in­şa­at yap­mak (ya­da yap­mış ol­du­ğu in­şa­atın taş­kın ol­ma­sı) su­re­tiy­le (A)’nın ta­şın­ma­zı­nı iş­gal et­ti­ği or­ta­da­dır.Bu du­rum­da ka­çı­nıl­maz ola­rak söz ko­nu­su iş­gal ne­de­niy­le (A)’nın ta­şın­ma­zı üze­rin­de­ki ta­sar­ruf hak­la­rı da kı­sıt­lan­mış ol­mak­ta­dır.Pe­ki, ta­şın­ma­zı bi­ti­şik par­sel sa­hi­bi (B) ta­ra­fın­dan iş­ga­le uğ­ra­yan (A)’nın hak­la­rı ne­ler­dir?
(A), bu du­rum­da ge­nel mah­ke­me­ler­de aça­ca­ğı bir da­va ile ta­şın­ma­zı­na (B)’nin va­ki mü­da­ha­le­si­nin men’ini, taş­kın in­şa­atın yı­kı­mı­nı ve da­va ta­ri­hin­den ge­ri­ye dö­nük 5 yıl­lık dö­nem için (ken­di­si­nin be­lir­te­ce­ği) ec­ri­mi­sil be­de­li­ni dö­nem son­la­rın­dan iti­ba­ren ya­sal fai­zi ile bir­lik­te (B)’nin öde­me­si­ne ka­rar ve­ril­me­si­ni ta­lep ede­cek­tir.Ec­ri­mi­sil ko­nu­su­nu bi­raz da­ha aça­cak olur­sak, ec­ri­mi­sil ta­le­bi 5 yıl­lık za­ma­na­şı­mı­na ta­bi ol­du­ğun­dan (A) bu­ra­da an­cak da­va ta­ri­hin­den ge­ri­ye dö­nük 5 yıl­lık dö­nem için ec­ri­mi­sil ta­le­bin­de bu­lu­na­bi­le­cek­tir.Da­va­nın 01.01.2010 ta­ri­hin­de açıl­dı­ğı­nı dü­şü­nür­sek, bu­ra­da (A) 01.01.2005 ila da­va­nın açıl­dı­ğı 01.01.2010 ta­ri­hi ara­sın­da­ki 5 yıl­lık dö­ne­min ec­ri­mi­sil ta­le­bin­de bu­lu­na­cak­tır.(A)’nın da­va­sı­nı açar­ken ec­ri­mi­sil ta­le­bi­ne yö­ne­lik ola­rak faz­la­ya iliş­kin hak­la­rı­nı sak­lı tut­ma­sın­da fay­da var­dır.(A) da­va­sın­da da­va ta­ri­hin­den ge­ri­ye dö­nük 5 yıl­lık dö­nem için da­va ko­nu­su ta­şın­ma­zın en az ay­lık (ör­ne­ğin) 100,00.TL.dan 6.000,00.TL.ge­ti­re­bi­le­cek özel­lik­le­re sa­hip ol­du­ğu­nu da be­lir­te­cek­tir.Yar­gı­la­ma ba­kı­mın­dan ec­ri­mi­sil be­de­li, dos­ya mah­ke­me­ce bi­lir­ki­şi­ye tev­di edi­le­rek be­lir­le­ne­cek­tir.Da­va açıl­dı­ğı sı­ra­da iş­gal de­vam edi­yor­sa, ay­rı da­va aça­rak, da­va ta­ri­hin­den son­ra­ki dö­nem için de ec­ri­mi­sil ta­le­bin­de bu­lu­na­bi­lir.An­cak açıl­mış olan ilk da­va­da, da­va ta­ri­hin­den son­ra­ki dö­nem için ec­ri­mi­sil ta­le­bin­de bu­lu­na­maz.Da­va açıl­dık­tan son­ra da de­vam eden iş­ga­lin ec­ri­mi­sil ta­le­bi, ay­rı bir ec­ri­mi­sil da­va­sı ile müm­kün­dür.Ör­ne­ği­miz­de ver­miş ol­du­ğu­muz di­ğer ta­lep­le­ri bir ya­na bı­ra­ka­cak olur­sak, mah­ke­me­ce ec­ri­mi­sil ta­le­bi­nin ka­bu­lü­ne ka­rar ve­ril­di­ği tak­dir­de (A), söz ko­nu­su ec­ri­mi­sil be­de­li­ni ic­ra ka­nal­la­rı va­sı­ta­sıy­la (B)’den tah­sil ede­cek­tir.Ec­ri­mi­sil ta­le­bi­ne/da­va­sı­na yö­ne­lik ola­rak mah­ke­me­ce ve­ri­le­cek ka­ra­rı ic­ra ta­ki­bi­ne koy­mak için ka­ra­rın ke­sin­leş­me­si­ni bek­le­me­ye ge­rek yok­tur.
Gö­rül­dü­ğü üze­re, ta­şın­ma­zı, kom­şu­su ta­ra­fın­dan üze­ri­ne in­şa­at yap­mak su­re­tiy­le ve­ya yol ola­rak kul­la­nıl­mak ve­ya evi­nin ön bah­çe­si ola­rak kul­la­nıl­mak su­re­tiy­le ve bu­nun gi­bi ço­ğal­tı­la­bi­le­cek ör­nek­ler­le iş­gal edi­len ki­şi, da­va de­ğe­ri­ne gö­re be­lir­le­ne­cek ge­nel mah­ke­me­ler­de ec­ri­mi­sil da­va­sı aça­rak fu­zu­li şa­gil­den hak­sız fi­il taz­mi­na­tı (ec­ri­mi­sil) is­te­min­de bu­lun­mak hak­kı­na sa­hip­tir.