ABD Başkanı Joe Biden ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Biden'ın göreve geldiği 20 Ocak'tan sonra ilk yüz yüze görüşmelerini bugün, NATO zirvesi için gittikleri Brüksel'de gerçekleştiriyor.
Brüksel'e Pazar günü ulaşan ve bazı mevkidaşlarıyla görüşmelerine de başlayan iki lider, bugün Brüksel'de başlayan NATO Zirvesi kapsamında bir araya gelecek. Liderlerin ikili ve heyetler arası görüşme yapması bekleniyor.
ABD Başkanı'nın Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Biden'ın Suriye ve Libya'daki gelişmelerin yanı sıra Türkiye'nin Afganistan'da Kabil Havalimanı'nın güvenliğini sağlama teklifini de Erdoğan'la görüşeceğini açıkladı:
"Büyükelçiliklerimizin Afganistan'da güvenliğinin nasıl sağlanacağını, kesinlikle yapmak istedikleri şeyleri nasıl yapabileceklerini, Afgan hükümeti, güvenlik güçleri ve halkı için neler yapılabileceğini görüşecekler."
Savunma Bakanı Hulusi Akar daha önce "ABD'den siyasi, mali ve lojistik destek" karşılığında Türk ordusunun Kabil'deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı'nda güvenliği saylayabileceğini söylemiş ve bu konuda Amerikalı yetkililerle görüştüklerini bildirmişti.
Ancak Reuters'ın aktardığı habere göre, Taliban'ın Doha'daki sözcüsü Suheyl Shaheen, "ABD ile birlikte Türkiye'nin de bölgeden çekilmesi gerektiğini" ifade ederek Türkiye'nin Kabil Havalimanı'nın güvenliğini sağlama önerisini reddetmişti.
S-400'ler ve Biden'ın 1915 olayları için 'soykırım' ifadesini kullanması da masada
Erdoğan ve Biden arasındaki görüşmenin gündem maddeleri bunlarla sınırlı değil.
Brüksel'e doğru yola çıkmadan önce düzenlediği basın toplantısında konuşan Erdoğan, Biden'ın 1915 olaylarını "soykırım" olarak kabul etmesini de gündeme getireceğini söyledi.
"Bu yaklaşım bizi ciddi manada üzmüştür. Bunu gündeme getirmeden geçmemiz doğru değildir. Türkiye rastgele bir ülke değildir."
Görüşmede savunma sanayiine yönelik masa üstünde kalan konuların olduğunu belirten Erdoğan, "F-35 konusunda ABD sözleşmeye uymadı. 5 tane F-35 verilmiştir, daha sonra da bunlara el koymak suretiyle gönderilmemiştir. Patriot konusunda da ABD sözünde durmadı, bunları geri aldı" ifadelerini kullandı.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da, geçen hafta Senato Dış İlişkiler Komitesi üyelerinin Türkiye ile ilgili sorularını yanıtlarken "Türkiye'nin bazen, olması gerekenin aksine, bir NATO müttefiki gibi davranmadığını" söylemiş; Rusya'dan S-400 hava savunma sistemleri almasının ve Güney Kafkasya, Doğu Akdeniz ile Kıbrıs'ta "uluslararası hukuka aykırı davranışlarının sorun teşkil ettiğini" belirtmişti. Blinken, bu konuların Erdoğan-Biden görüşmesinde dile getirileceğini bildirdi.
Biden'ın gündeminde yer almasına kesin gözüyle bakılan konulardan biri de insan hakları ve demokrasi konusu. Biden yönetimi, 20 Ocak'ta göreve geldikten sonra yaptığı birçok açıklamada, Türkiye'nin insan hakları ihlallerini, temel hak ve özgürlükleri kısıtlayıcı adımlarını, siyasi muhalifleri ve gazetecileri yasal süreçlerle susturma yolunu seçmesini ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına karşın Selahattin Demirtaş ve Osman Kavala'yı cezaevinde tutmaya devam etmesini eleştirmişti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın bir kararnameyle Türkiye'yi İstanbul Sözleşmesi'nden çekmesine doğrudan Beyaz Saray tepki göstermiş; Ankara'nın bu kararını gözden geçirmesini istemişti. Biden'ın Erdoğan ile görüşmesinde bu konuları bir kez daha dile getirmesi bekleniyor.