KÜLTÜR&SANAT

Dünyanın en büyük İmparatorlukları

İngiliz İmparatorluğu Birleşik Krallık tarafından yönetilen dominyonlar, sömürgeler ve diğer bağımlı bölgelerden oluşan imparatorluktu. 16. ve 17. yüzyıllarda Birleşik Krallık tarafından kurulan deniz aşırı sömürgeler ve ticaret merkezleri olarak başlamıştır.

En güçlü döneminde dünyanın en önde gelen küresel gücü idi. 1922'de dünya nüfusun dörtte biri olan 458 milyon kişi, Britanya İmparatorluğu'nun egemenliği altındaydı ve toprakları 33,6 milyon km2'lik alana yayılmıştı.

Moğol İmparatorluğu Hun İmparatorluklarının yıkılmasından sonra 1206 yılında Cengiz Han bu imparatorluğu kurmuştur. Güneydoğu Asya'dan Orta Avrupa'ya kadar uzanan geniş bir alana yayıldı. Dünya'nın % 22'sine yayılmış 33,2 milyon km² 'den fazla bir alanı kapsayan ve tarihin bitişik sınırlara sahip olmuş en büyük imparatorluğudur. 100 milyondan fazla kişiyi topraklarında barındırıyordu.

Rus İmparatorluğu 1721 yılından, 1917 yılına kadar var olmuş devlettir. 1866 yılında toprakları Asya, Avrupa ve Kuzey Amerika'nın belirli bölümlerini kapsamıştır. 19. yüzyılın başında dünyanın en büyük ülkesi olmuş, toprakları kuzeyde Kuzey Buz Denizi'nden güneyde Karadeniz'e, doğuda Büyük Okyanus'tan batıda Baltık Denizi'ne kadar uzanmıştır. 22,8 milyon km2'lik alana hakimdi.

İspanyol İmparatorluğu 5 kıtada toprağı olan, dünyanın ilk küresel imparatorluğudur. Toplam arazilerin yüzölçümü 18. yüzyılın sonunda 18 milyon kilometre kare civarındadır. İmparatorluk, İspanya hükümdarları tarafından fethedilen, miras kalan veya el konan arazileri kapsar. Bu arazilere Kuzey ve Güney Amerika'nın geniş kesimleri de dahildir.

Emeviler 661 yılında hakimiyeti başlayan Emevîler, 750'de Abbasiler tarafından yıkılıncaya değin hüküm sürdüler. Neredeyse Orta Doğu'nun ve Kuzey Afrika'nın tamamını kapsayan 13 milyon km2 alanda hüküm süren o zamana kadarki en büyük imparatorluktu. İslam'ın Altın Çağı olarak nitelendirildi.

Qing İmparatorluğu Çin'in en son imparatorluğu. İmparatorlu yıkılıp 1912 yılında Cumhuriyet'e geçince 1500 yıllık yönetim şekli değişmiş oldu. Qing Hanedanı bugünün Mançuryasında 1644 yılında kuruldu. En büyük zamanında bugünkü Çin, Moğolistan ve bir kısım Sibirya'yı kapsayan 12 milyon km2'lik alanda hüküm etti.

Ahameniş İmparatorluğu MÖ550-330 yıllar arasında Antik İran'da kurulan ilk Pers devletidir. Ahameniş imparatorluğu bugüne kadar Şark'ta ki en geniş imparatorluk olmuştur. Ege'ye ve Hint'e uzanan 8 milyon km2'lik alanda imparatorluğunu kurmuştu.

Roma İmparatorluğu MÖ 1. yüzyılda yeniden örgütlenmesiyle kurulan antik Roma devletidir. Uzun yıllar Akdeniz çevresinde hüküm süren Roma İmparatorluğu, Kavimler Göç'üyle başlayan karışıklıklardan sonra doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı. İmparatorluğun batıdaki kısmı olan Batı Roma İmparatorluğu Kavimler Göç'üyle Avrupa'ya gelen kuzey kavimlerinin saldırıları sonucu 476 yılında yıkılmıştı.

Doğu kısmı da varlığını Doğu Roma İmparatorluğu veya Bizans İmparatorluğu olarak 1453'te Osmanlı İmparatorluğu'nun yedinci Padişahı II. Mehmet'in İstanbul'u fethine kadar sürdürmüştür. Roma İmparatorluğu en geniş olduğu dönemde yaklaşık 5.900.000 km2 büyüklüğündeydi.

Osmanlı İmparatorluğu 1299-1923 yılları arasında varlığını sürdürmüş Türk devleti. Doğu Avrupa, Güneybatı Asya ve Kuzey Afrika'ya kadar 5,6 milyon km2'lik alana topraklarını genişletmiş ve 16. yüzyılda dünyanın en güçlü imparatorluğu halini almıştır. Devlet altı yüzyıl boyunca Doğu dünyası ile Batı dünyası arasında bir köprü işlevi görmüştür.

Babür İmparatorluğu Günümüzdeki Hindistan toprakları üzerinde kurulmuş olan devlet. Yönetici sülalesi Türkleşmiş olan Barlaslardır. Timur'un torunu olan Babür tarafından 1526 yılında kurulmuştu ve 4 milyon km2''ye hâkimdi. 1858 yılında bir isyan üzerine bölgeye müdahale eden İngilizlerce Hindistan'daki Babür İmparatorluğu'na son verilerek Hindistan, Büyük Britanya İmparatorluğu'na bağlanılmıştır.