DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı ve İstanbul Milletvekili Hasan Karal, Adıyaman’da, çiftçilere yüzde 75 hibe destekli tohum dağıtımında bir firmaya peşkeş çekildiği iddialarını Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine taşıdı. Karal, verdiği önergede, 4,5 milyon TL’den fazla kamu zararı oluştuğunu belirterek, “Sertifikalı tohum fiyatları serbest piyasada 45 TL civarında iken İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün 30 ton Azkan nohut tohum çeşidini 48 TL’den, 458 ton Göksu nohut tohumunu ise 55 TL’den alım yapmasının gerekçesi nedir?” diye sordu.
DEVA Partili Hasan Karal, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle Adıyaman’daki nohut dağıtım projesine yönelik iddialarıyla ilgili TBMM Başkanlığına soru önergesi verdi. Karal, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Tarım Arazilerinin Kullanımını Etkinleştirme Projesi (TAKE) kapsamında Adıyaman İl Tarım ve Orman Müdürlüğü tarafından yürütülen proje ile çiftçilere yüzde 75 hibe destekli toplamda 488 ton nohut tohumu ve 78 ton mercimek tohumu dağıtımı yapıldığını söyledi.
“Alım fiyatına göre 4,5 milyon liradan fazla kamu zararı var”
Dağıtılan nohut tohumlarının alım sürecinde belirli firmalara yönelme, piyasa fiyatlarının üzerinde alım ve bölgeler arasında tohum çeşitleri açısından ayrımcılık yapıldığına dair ciddi iddiaların ortaya atıldığını belirten Karal, “Adıyaman’da nohut tohumu üreten 6 firma bulunmasına rağmen, bu firmalardan fiyat teklifi alınmadığı, yalnızca iki çeşit tohumun belirli bölgelere dağıtıldığı ve çiftçilere farklı çeşitler arasından seçim hakkı tanınmadığı belirtilmektedir. Ayrıca, serbest piyasada sertifikalı nohut tohumu fiyatları 45 TL iken, İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün bu alımları 55 TL gibi yüksek bir fiyatla gerçekleştirdiği iddiası kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmadığına dair soru işaretlerini artırmaktadır. Alım fiyatına göre 4,5 milyon liradan fazla kamu zararı var.” diye konuştu.
“Başka çıkar çevreleri mi korundu?”
Milletvekili Karal, çiftçilerin zor bir süreçten geçtiği bu dönemde, projelerin tüm paydaşların taleplerini karşılayacak şekilde şeffaf, adil ve ekonomik yapılması gerekliliğinin altını çizdi. Karal, verdiği soru önergesinde bu projede kamu kaynaklarının israf edilip edilmediği ve çiftçilerin menfaatleri yerine başka çıkar çevrelerinin mi korunduğu konularında açıklamaya ihtiyaç duyulduğunu vurguladı.
“Proje kapsamında nohut tohumu alımı yapılırken, Adıyaman’da bulunan 6 nohut tohumu üreticisi ile fiyat ve çeşit araştırması yapılmış mıdır?”
Karal, Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle verdiği önergede şu sorulara yanıt verilmesini istedi:
1) Proje kapsamında nohut tohumu alımı yapılırken, Adıyaman’da bulunan 6 nohut tohumu üreticisi ile fiyat ve çeşit araştırması yapılmış mıdır? Yapılmadıysa, bunun gerekçesi nedir?
2) Projede, çiftçilerin talepleri dikkate alınarak tohum alımı ve dağıtımı gerçekleştirilmiş midir? Çiftçilere çeşit seçme hakkı tanınmış mıdır?
3) Nohut tohumu çeşitleri arasında bölgeler arası farklılık yapılmasının gerekçesi nedir? Örneğin, Azkan nohut tohumunun sadece Kahta bölgesine Göksu nohut çeşidinin ise Kahta dahil olmak üzere merkez ve ilçelere dağıtılması hangi bilimsel ve tarımsal temellere dayanmaktadır?
4) Sertifikalı tohum fiyatları serbest piyasada 45 TL civarında iken İl Tarım ve Orman Müdürlüğünün 30 ton Azkan nohut tohum çeşidini 48 TL’den, 458 ton Göksu nohut tohumunu ise 55 TL’den alım yapmasının gerekçesi nedir?
5) Adıyaman’da ürün çeşitliliği bakımından ekimi yapılan ve yüksek verimlere sahip olduğu bilinen Arda, Aksu, Hasanbey, Ubet ve Çağatay gibi çeşitler varken neden sadece iki çeşidin alımı ve dağıtımı yapılmıştır?
6) İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nün, tohum alımında ve çeşit seçiminde belli firmaları öncelemesinin, ihale süreçlerinde şeffaflığa ve kamu menfaatine uygun hareket edilmediğini göstermez mi?
