Enflasyon yükselirken faiz oranları indirilerek Türk lirasının değerinin serbest düşüşe bırakılması diğer tüketim mallarının fiyatlarını olduğu gibi gıda fiyatlarında artıyı da hızlandırdı. Kasımda gıda fiyatlarında bir önceki aya göre yüzde 8 oranında artış yaşanırken, son bir yıllık artış ise yüzde 51’i buldu.
Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, fiyatlarını Ankara’daki pazar ve marketlerden düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 76 gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının Kasım 2021 sonuçları açıklandı.
Araştırmayla, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan, sabit gelirlilerin, ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun tahmin edilmesi amaçlanıyor.
AYLIK FİYAT ARTIŞI
Temel gıda fiyatlarında bu yıl ocak ayında yüzde 3,6, şubatta da yüzde 2,8, martta yüzde 2,5, nisanda da yüzde 2,3, mayısta yüzde 1,8 ve haziranda yüzde 1,1, temmuzda yüzde 4,2, ağustosta yüzde 3,5, eylülde ise yüzde 2,1, ekimde yüzde 7 oranında artış yaşanmıştı. Türk lirasının yüzde 15’ten fazla değer kaybettiği kasım ayında gıda fiyatlarındaki enflasyon fırtınası da yüzde 8 oranıyla devam etti. Dar ve sabit gelirlilerin satın alma gücü zamlar karşısında aydan aya mum gibi eriyor.
Kasımda gıda fiyatlarındaki artışta ekmek, et-balık, süt ve süt ürünleri, yağ, bakliyat ve sebze gibi ürünlerdeki fiyat artışları belirleyici oldu. Ekmek, un, bulgur fiyatları, ekmek, makarna ve şehriyeye yapılan zamlar yüzünden kasımda bir önceki aya göre yüzde 9,4 oranında artış kaydetti. Et ve balık grubu fiyatlarında dana eti ve tavuk fiyatlarındaki artış yüzünden yüzde
12,6 artış yaşanan kasımda süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları ise yüzde 8,7 oranında arttı. Yağ fiyatları yüzde 8,1 oranında arttı.
Meyve fiyatlarının yüzde 0,3 oranında azaldığı kasımda sebze fiyatlarında, domates, kabak, patlıcan ve özellikle domates, biber, kabak, patlıcan gibi ağırlığı yüksek ürünlerin fiyatlarındaki artışa bağlı olarak bir önceki aya göre yüzde 3,7 oranında yükseliş yaşandı.
Bakliyat fiyatlarının yüzde 9 oranında arttığı kasımda, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise özellikle şeker, çay, bal gibi ürünlerin fiyatlarına yapılan zamların etkisiyle yüzde 7,3 oranında artış oldu.
GIDA FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM
Böylece, vatandaşlar mevcut gıda tüketim alışkanlıklarına göre seçilen 76 gıda maddesinden oluşturulan gıda sepetini satın alabilmek için kasımda ekim ayına göre yüzde 8 oranında daha fazla para ödedi.
11 AYLIK DEĞİŞİM
Gıda fiyatlarında ocak-kasım döneminde ise yüzde 46,2 oranında artış yaşandı. Yılın ilk 11 aylık döneminde ekmek, un bulgur, makarna fiyatları yüzde 38,5, et ve balık fiyatları yüzde 39,2, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatlarında yüzde 37,9, yağ fiyatlarında ise yüzde 33,7 oranında yükseliş kaydedildi. Bakliyat fiyatlarında yüzde 27,5 oranında diğer işlenmiş gıda fiyatlarında ise yüzde 30,5 oranında artış oldu.
YILLIK DEĞİŞİM
Gıda fiyatlarında yıllık olarak ise (Kasım 2020’ye göre) yüzde 51 oranında artış gözlendi.
Bu yıl kasımda geçen yılın ekim ayına göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 45,7, et-balık fiyatlarında 37,6, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 41,5 oranında artış oldu. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 39,6 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 89,2, sebze fiyatları ise yüzde 79,4 oranında artış gösterdi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 25,9, diğer gıda fiyatları ise yüzde 34,3 oranında zamlandı.
YILLIK ORTALAMA
Sepete dâhil edilen ürünlerin son 12 aylık ortalama fiyatlarının bir önceki 12 aylık dönemdeki ortalama fiyatlarıyla karşılaştırılarak hesaplanan yıllık ortalamalara göre de gıda fiyatlarında yüzde 35,5 oranında artış yaşandı.
Yıllık ortalamalara göre ekmek, un, bulgur, makarna fiyatları yüzde 28,5, et ve balık fiyatları yüzde 19,1, süt, süt ürünleri ve yumurta fiyatları yüzde 31,8, yağ fiyatları yüzde 44,2, meyve fiyatları yüzde 54,6, sebze fiyatları yüzde 71, bakliyat fiyatları yüzde 26,1, diğer gıda maddelerinin fiyatları da yüzde 16 oranında artış kaydetti.
