Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından gerçekleştirilecek olan, Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) için süre yaklaştı. Sınav hazırlıkları tüm hızıyla devam ederken hem pandemi durumu, hem de artan sınav stresi adayların yeme davranışlarında ve uyku düzeninde değişiklere yol açmaktadır. Başarılı performans için doğru beslenmenin çok önemli olduğu bilinen bir gerçektir. Bu nedenle heyecan içindeki aileler çocuklarının sınav başarısını arttırmak, onlara destek olmak için neler yiyip içmeleri gerektiğini araştırmaktadırlar. Bu durumda sınava günler kala adaylar, beslenmelerinde nelere dikkat etmeli? Sınavdan bir gün önce, sınav sabahı adaylar, hangi besinleri tüketmeli ve nelerden kaçınmalıdır? Tüm bu soruları İstanbul Rumeli Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Başkanı Dr.Zeynep Güler Yenipınar cevapladı.
KAHVALTI VE ANA ÖĞÜNLER KESİNLİKLE ATLANMAMALI
Sınava sayılı günün kaldığı bu dönemde kahvaltı ve ana öğünleri kesinlikle atlamamalı, ara öğünler de yapılmalıdır. Bu dönemde 3 ana, 2-3 ara öğün şeklinde dengeli beslenme düzeninin öneminden bahseden Dr.Zeynep Güler Yenipnar ‘’Stresli sınav temposunda çocukların dikkatlerini rahat toparlamaları için vücudun ihtiyacı olan temel besin maddelerini seçmeleri, gün içinde süt, et, tahıl, meyve ve sebze gibi farklı besin gruplarından tüketmeye mutlaka özen gösterilmelidir’’ dedi.
İÇECEKLERİNİZE ÇUBUK TARÇIN EKLEYİN
Kahvaltınızda tam tahıllı ekmek, süt, peynir veya yumurta, taze sebze ve meyveler, pekmez, reçel veya bal gibi yiyecekler ya da ya da yoğurt/süt, yulaf, keten tohumu, taze veya kuru meyvelerden oluşan besleyici gıdaları tercih edin. Kahvaltıda uyarıcı etkiye sahip çay kahve yerine; taze sıkılmış meyve suları, mate çayı, zencefil, karanfil, kabuk tarçın ve limon dilimi çayları karışık olarak demlenebilir. Tarçının kan şekerini düzenleyici etkisi nedeniyle tüketilmesinde fayda vardır. Kişi kan şekerini dengelemek, konsantrasyonun uzun süre devamlılığını sağlamak adına içtiği tüm çaylara çubuk tarçın ekleyebilir. Kahve, çay ve gazlı içecekler kafein içerir. Günde 1 fincan kahve ve çay dikkat ve konsantrasyona destek olabilir ancak aşırı kafein alımı ters etki yaratarak huzursuzluk, uykusuzluk gibi sorunlara da yol açabilir.
ÖĞLEN VE AKŞAM YEMEKLERİNDE BU GIDALARI TERCİH EDİN
Öğle ve akşam yemeklerinde kuru fasulye, nohut, mercimek gibi baklagilleri, sebze yemeklerini, haşlama, buğulama, fırında veya ızgara et-balık-tavuk-hindi tercih edilebilir. Gaz yapma ihtimaline karşı baklagiller tercihen öğle yemeklerinde tüketilebilir. Yemeklerin yanında yoğurt, ayran, cacık ve salatalara ve tam tahıllı ekmeğe de yer verilmelidir.
Haftada 2-3gün mutlaka balıketi tüketmekte yarar vardır. Oldukça zengin omega-3 kaynağı balık, hafızayı güçlendirir, öğrenmeyi ve konsantrasyonu artırır. Gün içinde 2-2.5 litre veya 6-8 bardak su içmeye özen gösterilmelidir.
TAM BUĞDAY VEYA ÇAVDAR EKMEĞİNİ TÜKETİN
Beyin işlevleri ve sinir sistemin de görev alan B grubu vitaminler oldukça önemlidir. Bu nedenle ekmek olarak, kan şekerinin de dengeli seyretmesini sağlamak, zengin B vitamini kaynağı olması nedeniyle de mutlaka tam buğday / çavdar ekmekleri tercih edilmelidir.
HER GÜN 3-4 ADET CEVİZ İÇİ YİYİN
Ara öğünlerde tüketilmesi gereken gıdalar hakkında da bilgi veren Dr.Zeynep Güler Yenipnar şunları söyledi:’’Ara öğünlerde kuru veya taze meyveler ve yanında yoğurt veya süt ve fındık, ceviz badem gibi yağlı tohumları tercih edilebilir. Ayrıca sınava hazırlık dönemi boyunca her öğrencinin hafızayı güçlendirici ve
konsantrasyonu arttırmaya destek olabilecek omega-3 yağ asitlerinden zengin cevize beslenmesinde yer vermeli ve her gün 3-4 tam ceviz içini tüketmelidir. Eğer kabızlık şikâyeti yoksa her gün 1 muz yenilebilir. Hem serotonin- mutluluk hormonu salgılanmasını tetikler, hem de zengin potasyum kaynağıdır. Dolayısıyla dikkat dağınıklığı da engellemiş olunur.’’
SINAVDAN 1 GÜN ÖNCE BESLENMENİZE DİKKAT EDİN
İstanbul Rumeli Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Başkanı Dr.Zeynep Güler Yenipınar’ın adayların sınavdan bir gün önce nasıl beslenmeleri ile ilgili önerileri ise şöyle;
‘’Sınavdan bir gün önce kuru baklagiller, lahana, pırasa, kereviz, bezelye, bulgur pilavı, kısır, mercimek köftesi gibi gaz yapıcı besinlerden uzak durulmalı, lif ve yağ içeriği yüksek besinlerin tüketiminde dikkatli olunmalıdır. Demire yeterince önem verilmelidir. Konsantrasyonu artıran dikkat ve düşünce gücünü arttırıcı zengin demir içeren besinler tüketilmelidir. Karaciğer, et, yeşil yapraklı sebzeler ve pekmez gibi. Fırında veya ızgara olarak hazırlanmış balık, tavuk, et, yumurta, fındık, fıstık ve ceviz tüketilmelidir. Bu besinler protein içerikleri nedeniyle uyanık kalma ve enerjinin tamamen kullanılmasını sağlar, içerdiği yağ asitleri beyin hücrelerinin çalışmasında önemli rol oynar.’’
GÜNLÜK BESLENME ALIŞKANLIKLARINIZI DIŞINA ÇIKMAYIN
Sınavdan bir gün önce şimdiye kadar hiç yemediğiniz herhangi bir besin veya yemek ilk defa sınav gününde denenmemelidir diyen Yenipınar sözlerine şöyle devam etti:’’Açıkta ve sokakta satılan yiyeceklerden uzak durulmalıdır. Bu tür yiyecekler besin zehirlenmelerine yol açabilir. Bunun yerine evde en sevdiğiniz bir yemeğin yenmesi hem sağlıklı hem de motive edici olacaktır. Günlük beslenme alışkanlıkları dışına çıkılmamalıdır. Aşırı çay, kahve ve gazlı içecek tüketiminden kaçınılmalı, uyku düzeni bozulmamalıdır. Sınavdan bir gün önce tatlı ihtiyacı sütlü ve meyveli tatlılar, kuru meyvelerle bastırılmaya çalışılmalıdır’’ ifadelerini kullandı.
SINAV GÜNÜ MUTLAKA KAHVALTI EDİN
Son olarak adayların sınav günü beslenmeleri ile ilgili önemli bilgiler aktaran Yenipınar ‘’Sınav sabahı mutlaka rutin kahvaltı edilmelidir. Kahvaltı yapılmazsa baş ağrısı, dikkatsizlik, yorgunluk, kan şekerinin düşmesi gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Sınav esnasında susamaya neden olabilecek tuzlu peynir, zeytin, sucuk gibi besinler ve krakerler tüketilmemelidir. Kahvaltıda tercihen haşlanmış yumurta, az tuzlu peynir, taze sebze ve meyveler ile taze meyve suyu ve tam tahıllı ekmek, bir tatlı kaşığı kadar bal / pekmezden oluşan dengeli bir kahvaltı tabağı tercih edilmelidir. Sınav sabahı mutlaka su tüketilmesi ihmal edilmemelidir’’ diyerek sözlerini tamamladı.
